Ola Liberek
Wszyscy wiemy, że podstawowym zadaniem osób organizujących obóz jest zapewnienie uczestnikom bezpieczeństwa. Wiąże się z tym oczywiście właściwa opieka medyczna.
Aby nasza obozowa pierwsza pomoc mogła działać bez zarzutu powinniśmy przygotować się do tego już wcześniej. Zarówno Oosoba za nią odpowiedzialna (najczęściej pielęgniarka), jak i komendant powinni znaleźć czas na dokładne przejrzenie informacji o zdrowiu z kart uczestników. Szczególnie istotne wiadomości (np. przyjmowane leki, alergie, problemy typu moczenie) warto dodatkowo zanotować w innym miejscu. Myślę, że rodzice poczują się dużo spokojniej, jeśligdy pielęgniarka pojawi się na spotkaniu przedobozowym, zostanie im przedstawiona, odpowie na ewentualne pytania i w razie potrzeby zbierze osobiście informacje o stanie zdrowia dzieci.
Kolejnym bardzo ważnym krokiem powinno być sprawdzenie stanu apteczek. Bo choć wydaje się to dość oczywiste, z własnego doświadczenia wiem, że z naszymi drużynowymi apteczkami różnie bywa… Tak więc trzeba przejrzeć dokładnie ich zawartość, wyrzucić przeterminowane leki (oczywiście do właściwego pojemnika w aptece…), zakupić nowe, potrzebne rzeczy, ogólnie mówiąc UAKTUALNIĆ je. A następnie stworzyć krótką instrukcję „udzielania pierwszej pomocy”, czyli korzystania z leków w niej zawartych. Jeśli chodzi o potrzebne leki i sprzęt dla całego zgrupowania, osoba odpowiedzialna za służbę medyczną na obozie powinna zrobić listę potrzebnych rzeczy i zwrócić się do komendanta o ich zakup lub pieniądze na nie.
Przed wyjazdem przydaje się również sprawdzenie nie tylko gdzie znajduje się najbliższy szpital, ale także apteka i dentysta. Bardzo dobrym zwyczajem jest pisemne powiadamianie szpitala o prowadzonym obozie.
Do samego zatwierdzenia obozu potrzebna nam będzie odpowiednia dokumentacja na temat opieki medycznej (dokumenty poświadczające uprawnienia, pracownicza książeczka zdrowia, podpisany zakres obowiązków lekarza/pielęgniarki).
Z kolei przy budowie obozu należy pamiętać o stworzeniu i logicznym umiejscowieniu tzw. zespołu medycznego. Zespół medyczny składa się z:
- ambulatorium, czyli osobnego namiotu wyposażonego w odpowiedni sprzęt, leki i urządzenia, a dokładniej łóżko (w obozowych warunkach mile widziana kanadyjka), prześcieradło (warto zakupić fizelinowe jednorazowe prześcieradła, które znacznie ułatwiają też potrzebę zmiany pościeli w izolatce), koc, fartuchy, zamykane szafki na leki (na co w warunkach obozowych zazwyczaj nie ma jednak szans, ale może jakaś skrzynia…), pojemnik lub worek na odpady medyczne, najlepiej czerwony, bo czasem sanepid takiego koloru wymaga. Worek na odpady medyczne powinien znaleźć się również w żeńskich latrynach. W ambulatorium trzeba zorganizować stanowisko dezynfekujące do mycia rąk, pamiętając przy tym o takich sprawach jak zapewnienie świeżej i czystej wody! Wstęp do ambulatorium powinien być ograniczony, aby żaden z uczestników nie zażywał sam leków, ani tym bardziej sam się nie rozporządzał . Najlepiej jeśli taki namiot urządza osoba sprawująca opiekę medyczną. Potem teżW trakcie obozu też tylko ona tylko wydaje leki. Problemem mogą być apteczki zastępów,- warto zadbać, by dzieci nie leczyły się nimi na własną rękę.
- izolatka, czyliinaczej izba chorych. Muszą to być osobne namioty dla dziewcząt i chłopców, lub jeśli obóz jest mały może to być jeden namiot, ale z wyraźnym oddzieleniem między częścią damską i męską. Izolatka powinna być wyposażona w łóżka z kompletem pościeli (co na naszych obozach sprowadza się do bardziej prowizorycznych rzeczy), i najlepiej stolik, półkę lub wieszak na rzeczy osobiste. Konieczna jest zmiana pościeli osób chorych, dlatego przydają się jednorazowe prześcieradła, o których wspominałam O ile izolatkę tworzy namiot bez podłogi powinniśmy zapewnić „oddzielenie” chorych od ziemi (kanadyjki….).
W trakcie obozu pielęgniarka powinna przeprowadzać kontrolę czystości uczestników, a jej „wyniki” zanotować w przeznaczonym na to miejscu w karcie obozowej. Warto przeprowadzić takie sprawdzanie już w ciągu pierwszych dni, tak by zapobiec ewentualnemu rozwojowi wszawicy, grzybicy itp. Zadaniem osoby sprawującej opiekę medyczną jest również „stanie na straży”, by dzieci miały potrzebne warunki: odpowiednie posiłki, mycie, by dbano o higienę, a przede wszystkim, by spały wystarczającą ilość godzin! Poza tym musi ona oczywiście pamiętać o lekach dla dzieci, które je stale przyjmują. Powinna również prowadzić zeszyt udzielonych porad i zabiegów, a także zeszyt chorych w izolatce (wzory obu dokumentów można ściągnąć ze strony www.pomorze.zhr.pl, zakładka akcja letnia, › wzory dokumentów,› sanitarno-medyczne).
Żeby móc działać szybko w razie potrzeby udzielenia pierwszej pomocy, apteczka powinna znajdować się w każdym podobozie, w kuchni i na kąpielisku. Każda z nich powinna zawierać instrukcję korzystania z leków i ich ewidencję. Gdy uczestnik (z opiekunem!) musi jechać do szpitala lub ośrodka zdrowia zabieramy ze sobą jego kartę obozową i książeczkę RUM, ewentualnie zamiast niej legitymację szkolną. W razie wypadków kierujemy się oczywiście zdrowym rozsądkiem, a formalnie działamy w odrębnych przepisach.
Odpady medyczne z naszego obozu powinny trafić na wysypiska, które są na to przygotowane. Po powrocie, przy rozliczaniu, potrzebna nam dokumentacja od strony medycznej to: karty uczestników, zeszyt porad i zabiegów, zeszyt chorych w izolatce.
Opisane przeze mnie zasady są dosyć szczegółowe i wiążą się z różnymi formalnościami, które musimy spełnić.… Wiem, że często rozmijamy się z nimi na naszych harcerskich obozach, ale myślę że warto je znać i dostosowywać do nich., nNie tylko dlatego, że są od nas wymagane, ale także po to, by rodzice byli spokojni, a „nasze” dzieci naprawdę bezpieczne.
Podczas pisania korzystałam z wiedzy i materiałów z kursu pierwszej pomocy na obozie harcerskim przeprowadzonym przez Dagnę Pirską, referentkę do spraw Pogotowia Harcerek w Pomorskiej Chorągwi Harcerek.
Ola Liberek, Pomorska Chorągiew Harcerek ZHR,
przyboczna 25 Sopockiej Drużyny Harcerek "Samarytanki"