Michał Pałamarz HR
W całej Federacji Skautingu Europejskiego, do której należy Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego „Zawisza”, metodyka pracy z wilczkami oparta jest na książce Rudyarda Kiplinga ,,Księga Dżungli”. Robert Baden-Powell miał kilka propozycji, z których wybrał właśnie tę. Wahał się szczególnie, czy nie wybrać ,,Robin Hooda”, ale ostatecznie po konsultacji pedagogicznej z Verą Barcliffe, wybrał tę powieść. Ważnym było, aby gra, w którą wejdą chłopcy w wieku lat ośmiu, była oparta na ciekawej historii.
Dzieci w tym wieku nie potrafią myśleć abstrakcyjnie, nie potrafią odróżnić dobra od zła, przyjaźni od zdrady itp. Dlatego podczas pracy wychowawczej wykorzystujemy przygody zwierząt oraz głównego bohatera książki – Mowgliego. Tam wszystko jest jasne, Mowgli może wybrać, czy przebywać ze swoimi braćmi – wilkami, czy też z plemieniem małp – Banderlogów, które nie mają żadnych praw. Ma do wyboru – słuchać swojego nauczyciela – Baloo i dzięki temu być bezpiecznym w dżungli, czy też nie słuchać tego, co mówi i szybko znaleźć się w niebezpieczeństwie. Postaci występujące w ,,Księdze Dżungli” są bardzo wyraziste, co bardzo ułatwia dziecku podejmowanie decyzji.
Każdy chłopiec, gdy wstępuje do Gromady jest człowiekiem – Mowglim, a wszyscy inni chłopcy są jego braćmi, wilczkami. Na czele Gromady stoi Stary Wilk – Akela, który opiekuje się całą Gromadą, ma on swoich pomocników – Baloo, który uczy praw dżungli, Bagheerę – który uczy zwinności i sprytu, Kaa, który uczy zabaw. Chłopiec w tym wieku postrzega to wszystko jak przygodę i bardzo łatwo w nią wchodzi. Gromada dzieli się na 2, 3 lub 4 szóstki: białą, szarą, czarną i brunatną, wedle kolorów wilków. Szóstki rywalizują ze sobą w różnych konkurencjach, jednak zadaniem szefów jest dbać, aby była to rywalizacja oparta o zasady fair play oraz by chłopcy mieli świadomość, że jest to przede wszystkim zabawa, a rywalizują, aby się czegoś nauczyć. Powinno im się przypominać, że porażka to też jest zwycięstwo i samo wzięcie udziału
w grze jest dla nich wygraną.
Szczególnie ważna w życiu Gromady jest tzw. ,,Skała Narady”. W powieści Kiplinga było to miejsce, na którym siadał Stary Wilk, zbierała się cała Gromada i podejmowała ważne decyzje. Podobnie jest w Gromadzie Wilczków. Gdy wymaga tego sytuacja, któryś z chłopców zrobił coś złego lub trzeba podjąć ważną decyzję, Akela zbiera całą Gromadę, omawiają problem
i podejmują decyzję. Oczywiście ostateczne słowo należy do szefów, jednak w ten sposób można chłopcom zwrócić uwagę na coś ważnego.
Podstawową Zasadą Dżungli jest hasło ,,Ja i ty jesteśmy jednej krwi”. Nasze wilczki, żyjąc tą zasadą, mają się nauczyć, że wszyscy jesteśmy równi w oczach Boga, że wszyscy jesteśmy Jego dziećmi, mimo iż różnimy się wieloma cechami.
Robert Baden-Powell dostrzegł w ,,Księdze Dżungli” świat, który jest atrakcyjny dla dziecka, odpowiada jego potrzebom oraz oczekiwaniom. Jednocześnie przekazuje on te wszystkie wartości, które należy mu wpoić. Realizacja tej idei zależy od Akeli i jego pomocników. Fabuła „Księgi Dżungli” trwa przez cały rok, także na obozie. Są opracowane konspekty na podstawie różnych rozdziałów tej książki, co ma ułatwić szefom organizowanie zbiórek.
Podobnie działa Gromada dziewczynek, na której czele stoją oczywiście przewodniczki. Jak w całej naszej Federacji – nie ma bowiem koedukacji, ponieważ dzieci w tym wieku mają różne potrzeby, zależnie od płci.
Tak więc jest u nas. Mając kontakt z instruktorami z innych organizacji harcerskich w Polsce słyszałem o różnych pomysłach obrzędowości obozowej. Niektóre były ciekawe, inne jednak moim zdaniem zupełnie nie trafiają do dzieci w tym wieku. Wszelkie fabuły, gdzie występuje magia, czy też nie ma jasno określonych cech postaci, w które dzieci się wcielają, mimo że podobają się dzieciakom, mogą przynieść im więcej złego niż dobrego. Organizowałem 6 obozów dla wilczków, kilku chłopców było na czterech obozach i wcale im się nie nudziła „Księga Dżungli”. Uważam więc, że nie trzeba wymyślać dodatkowych obrzędowości, warto natomiast sięgnąć do korzeni, do początków skautingu i stosować metodę, która się sprawdziła w przeszłości i nadal się sprawdza w dzisiejszych czasach.
Jak dokładnie wygląda praca w ciągu roku i na obozie to już temat na oddzielny artykuł.
Asystent Naczelnika Skautów Europy, wcześniej założyciel i przez 5 lat Akela 7. Gromady Warszawskie.