Agnieszka Kłosowska
 
 
W poprzednim wydaniu „Pobudki” pisałam ogólnie o zabawie. Dziś kilka słów o podziale zabaw.
Spośród wielu podziałów zabaw najczęstszy jest podział na zabawy:
- tematyczne
- konstrukcyjne
- dydaktyczne
- ruchowe
 
Zabawa tematyczna – inaczej zwana zabawą twórczą. Jest to zabawa w granie roli, umożliwiająca dzieciom fikcyjne spełnianie społecznych funkcji, wykonywanych przez przedstawicieli różnych zawodów; zrealizowanie przyjętej roli lekarza, kierowcy, nauczyciela, górnika staje się dla dzieci osiągnięciem celu i przyczyną wywołanego przez to zadowolenia. Zabawy tematyczne szczególnie absorbują dzieci w wieku przedszkolnym.
 
Zabawa konstrukcyjna – zabawa polegająca na budowaniu różnych obiektów, z klocków lub innych elementów, np. domów, zagród, maszyn, środków lokomocji, itd. Zabawy konstrukcyjne doprowadzane do końca przyzwyczajają dzieci do wykonywania zadań, przygotowując w ten sposób do pracy.
 
Zabawa dydaktyczna – zabawa według wzoru opracowanego przez dorosłych, prowadząca z reguły do rozwiązania jakiegoś złożonego w niej zadania; najczęściej gra umysłowa, której celem jest rozwijanie zdolności poznawczych.
Do zabaw dydaktycznych zalicza się między innymi:
• loteryjki
• układanki
• rebusy
• krzyżówki
• gry stolikowe: chińczyk, domino, warcaby
 
Zabawa ruchowa (gra ruchowa) – zabawa wymagająca od uczestników częstych zmian miejsca, stosowanie do obowiązujących reguł, w szczególnym stopniu rozwijająca funkcje motoryczne dzieci i młodzieży, oraz wdrażająca do przestrzegania obowiązujących reguł.
Do zabaw ruchowych zalicza się między innymi:
• gry w berka
• komórki do wynajęcia
• gra w klasy
• gra w dwa ognie
 
 
 
Zabawy dydaktyczne w wieku przedszkolnym:
 
• kształtują oraz przyśpieszają rozwój umiejętności porozumiewania się z otoczeniem przez rozszerzanie jeszcze skromnego zasobu słów, którymi dzieci się posługują
• ugruntowują pojęcia
• utrwalają wiadomości uzyskane drogą własnych doświadczeń w toku zabaw i zajęć
• ćwiczą funkcje umysłowe i rozwijają uzdolnienia
• ponadto wywierają one poważny wpływ na zdyscyplinowanie dzieci.
 
Oto kolejne propozycje gier i zabaw dla dzieci:
 
 
1. „Zgaduj zgadula” – gra ta ma na celu sprawdzenie i utrwalenie wiadomości dzieci o otoczeniu, oraz przypomnienie niektórych prawideł zachowania się.(6 lat) POMOCE. plansza – karton o wymiarach 25x25 cm, na nim zbiegające się na środku kwadratu 4-6 dróg – każda składająca się z 6 kółek w innym kolorze. Wymiar kółek ok. 1,5 cm. U zbiegu dróżek żółte , dwu - krotnie większe kółko, 4-5 pionków, dowolnego kształtu kartka z wynotowaną serią pytań, bączek
LICZBA UCZESTNIKÓW. 4-6 dzieci.
MIEJSCE GRY. przy stoliku na sali lub na otwartym terenie.
PRZEBIEG GRY. Dzieci otrzymują po jednym pionku. Ustawiają każdy przed jedną z obranych dróg. Wychowawczyni nakręca bączek na środku stolika. Gdy się przewróci, to dziecko ku któremu zwrócił się jego zaostrzony koniec rozpoczyna grę odpowiadając na pierwsze postawione pytanie. Następne pytania stawia się kolejno każdemu z dzieci po jednym. Jeżeli ktoś nie umie znaleźć odpowiedzi, lub daje odpowiedź niewłaściwą wówczas jego pionek pozostaje na uprzednio zajmowanym miejscu a to samo pytanie może być postawione jednemu z następnych uczestników gry. Kto dał najwięcej trafnych odpowiedzi ten najszybciej wygrywa.
PRZYKŁADY PYTAŃ :
• Jaki kolor światła pozwala na przejście przez jezdnię?
• Co zrobisz z papierkiem od cukierka, gdy jesteś na ulicy?
• Usiadłeś w autobusie. Wchodzi staruszka. Co zrobisz?
• Płaszczyk zimowy się zabrudził. Gdzie go mama zaniesie?
• Ściany w mieszkaniu są brudne , kto je odnowi?
• Wymień dwie marki samochodów.
• Wymień dwa różne pojazdy do przewożenia ludzi w dużym mieście.
• Jakiego koloru jest kwiat maku polnego?
• Co lubi jeść królik?
• Jak nazywa się ktoś kto prowadzi pociąg?
• Jak się nazywa ktoś kto kieruje okrętem?
• Nazwij zwierze które żyje tylko w wodzie
 
 
2. „Murarz” Uczestnicy zabawy ustawiają się w szeregu na jednym końcu sali w pozycji na czworakach. Na środku sali, w poprzek wyznacza się korytarz szerokości 1 m, w którym staje wyznaczony przez prowadzącego „murarz”, oznaczony szarfą. Murarzowi wolno poruszać się tylko w korytarzu. Gdy murarz krzyknie: „Hop!” – dzieci starają się przejść na czworakach na drugą stronę sali, nie dając się złapać murarzowi. Dzieci dotknięte przez murarza stają się „cegiełkami” i siadają w siadzie skrzyżnym w pozycji skorygowanej ze „skrzydełkami” tworząc mur, począwszy od jego końców. W ten sposób zmniejsza się przestrzeń do przedostania się, a murarzowi łatwiej jest łapać.    
3. „Ciepło – zimno” – zabawa , która pozwala odróżnić czy ktoś jest bliżej czy dalej od przedmiotu.
POMOCE. Przedmiot do chowania niezbyt dużych rozmiarów, np. samochodzik, miś, łódeczka.
LICZBA UCZESTNIKÓW I MIEJSCE ZABAWY. Cała grupa lub mniejsza gromadka. Przebieg zabawy na sali lub na otwartym terenie.
WPROWADZENIE WSTĘPNE. Przedmiot będzie schowany, dzieci będą mówiły czy ktoś kto wędruje, szukając go po sali, jest od niego blisko czy daleko. Jeżeli jest daleko powiedzą zimno, gdy się przybliży powiedzą ciepło, a gdy będzie bardzo blisko powiedzą gorąco.
PRZEBIEG ZABAWY. Jedno z dzieci opuszcza salę. Pozostałe wybierają kryjówkę. Po wezwaniu szukającego, dzieci kierują od początku do końca jego krokami. Jeśli w zabawie bierze udział liczniejsza gromadka, wychowawczyni wyznacza kolejno po kilkoro dzieci do pełnienia kierowniczej funkcji.
 
4. „Wyjaśnianie definicji” W grze biorą udział trzy osoby, które otrzymują taki sam zestaw haseł, ich zadaniem jest wymyślenie jak najśmieszniejszej definicji. PRZYKŁADOWE HASŁA :
• BAMBOCJADA –
• MARSPIKIEL –
• PATATAJNIK –
• PUCYNEK –
• SARGASSO –
 
5. „Raz, dwa trzy Baba Jaga patrzy” Jedno dziecko ustawia się w odległości 12-15 m od reszty dzieci, które stoją na oznaczonej mecie (linii). Gdy wszyscy są gotowi, dziecko stojące samo odwraca się tyłem i głośno mówi: „Raz, dwa, trzy, Baba Jaga patrzy!”. Mówić można w różnym tempie. W tym czasie dzieci stojące na mecie posuwają się do przodu, ale przy tym słowie: patrzy, powinny stanąć bez ruchu: stopy na szerokość pięści, ustawione równolegle, brzuch wciągnięty, barki cofnięte ku tyłowi, łopatki ściągnięte, szyja wyciągnięta, wzrok skierowany przed siebie. Jeżeli któreś dziecko porusza się lub przyjęło złą postawę Baba Jaga wskazuje na nie i poleca wrócić na metę. Następnie znów odwraca się i wymawia wymienione zdanie. Dziecko, które pierwsze dotknie Baby Jagi ustawia się na przedzie, a tamto wraca do grupy.
 
Bibliografia:
1.Okoń W. (1981), Słownik pedagogiczny.
2.Bogdanowicz Z. (1968), Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli.
3.Kruszewski Krzysztof (2005), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela.
 
Agnieszka Kłosowska, Zachodniopomorska Chorągiew Harcerek ZHR
Drużynowa 1 Koszalińskiej Drużyny Harcerek "Ogrody", członkini zespołu ds. skrzatów w Wydziale Metodycznym GKHek
Nauczycielka oddziału przedszkolnego w Szkole Podstawowej nr 6 w Koszalinie